Wanilia czy wanilina?
Wanilia czy wanilina?
Kto nie skusił się na jakiś domowy wypiek, w którym gospodyni nie dodała cukru wanilinowego do ciasta? Ciasteczka, wafelki, deserki etc rozpieszczamy nasze podniebienia różnymi smakołykami.Wszyscy mówią CUKIER WANILIOWY lecz gdyby spojrzeć na torebkę można zobaczyć jeszcze jedną literkę, ale któż zwraca uwagę na takie drobnostki gdy w całym domu roznoszą się zapachy wypieków? Tak naprawdę jest to CUKIER WANILINOWY. Niby tylko jedna literka, ale różnica w składzie dla wtajemniczonych jest znaczna.
Wanilia to roślina jednoliścienna z rodziny storczykowatych – Orchidaceae. Pochodzi z wilgotnych, gorących lasów Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Jest lianą, która osiąga imponujące długości sięgające kilkudziesięciu metrów. Wanilia jest epifitem (rośnie na innej roślinie, ale nie jest pasożytem jak, np. jemioła, pod którą miał miejsce niejeden świąteczny pocałunek). Wanilia korzysta ze składników pokarmowych znajdujących się w obumarłych pniach i konarach drzew, które służą jej za podpory. Jej kwiaty nie pachną. Delikatną charakterystyczną woń wydziela pęknięty owoc, który ma formę długich strączków (laska wanilii). Liście są sztywne, jasnozielone. Dekoracyjny kwiatostan ma barwę zielonkawobiałą dlatego można ją spotkać na parapetach. To piękne pnącze wyjątkowo dobrze aklimatyzuje się w niezbyt sprzyjających warunkach panujących w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem. Wanilię używali już Aztekowie jako przyprawy i leku. Ma bowiem działanie przeciwgorączkowe, a nalewka z niej wzmacnia mięsień sercowy. Często stosowana w przemyśle kosmetycznym. Olejek wanilii jest wyjątkowo skuteczny w procesie regenerowania się skóry, zapobiega jej wysuszaniu i starzeniu. Nazwę vanilla nadali przyprawie Hiszpanie. Vaina oznacz torebkę, strąk. Od połowy XVI wieku w Europie zaczęto używać wanilii do aromatyzowania słodyczy, głównie czekolady. Bardzo smaczne i aromatyczne są wszelkiego rodzaju likiery przyprawiane wanilią. Dlatego najczęściej używana jest w przemyśle cukierniczym. Coraz częściej jednak jest łączona z daniami mięsnymi, a także jako dodatek do sosów. Kiedyś jej uprawa była możliwa jedynie w Meksyku, gdyż tylko tam żyły owady zapylające jej kwiaty. Dopiero do połowy XIX wieku kiedy to wynaleziono metodę sztucznego zapylania kwiatów uprawa możliwa jest w innych krajach. Zakwalifikowana została do afrodyzjaków dlatego stała się szeroko wykorzystywana w przemyśle perfumeryjnym. Obecnie uprawiana jest głównie na Madagaskarze, w Meksyku, Puerto Rico.
Cukier waniliowy zawiera minimum 27% wanilii. Wanilina natomiast to organiczny związek chemiczny posiadający kilka grup funkcyjnych: aldehydową -CHO, hydroksylową -OH i eterową -O-R. Stanowi jeden ze składników aromatycznych wanilii.
Wanilina otrzymywana jest syntetycznie na dużą skalę i stosowana w przemyśle spożywczym właśnie jako składnik cukru wanilinowego powszechnie stosowanego w cukiernictwie. 4-hydroksy-3-metoksybenzaldehyd, C8H8O3, bo taka jest jej chemiczna nazwa wykorzystywana jest również w przemyśle kosmetycznym jako związek zapachowy przy produkcji kremów, czy balsamów. U osób wrażliwych może wywołać podrażnienia skóry, egzemę, zmiany pigmentacji i kontaktowe zapalenie skóry. Znajduje się w rejestrze niebezpiecznych związków chemicznych.
